Mudanya

Trilye Hakkında Bilgiler

Yeni yeni popülerleşmeye başlayan Trilye zamanla kendinden çok daha söz ettirmeye aday. Şehirde tarih var, birbirinden ilginç ikonik binalar var, deniz var, güzel balıkçılar var. Hal böyle olunca da haftasonu Bursa turları içerisine Trilye de girmeye başlamış. İyice popülerleşmeden siz de görenler kervanına girin derim.

Trilye adı hakkında birçok rivayet var. Bunlardan en meşhuru İznik Konsülü sırasında Hristiyanlığa freski sokmaya kalktıkları için afaroz edilen 3 rahip buraya sürgün edilmiş ve buraya da 3 rahip anlamına gelen Trilye adı verilmiş. Bir diğer rivayete göre ise buranın barbunu çok meşhur olduğu için Trilye adını barbunun Rumcası olan “Triglia” kelimesinden almış.Köyün adı birkaç kez değiştirilmeye çalışılsa da halk yeni isimleri kabullenmemiş. 1909 yılında Osmanlı İmparatorluğu Sadrazamı Mahmut Şevket Paşa’nın burada suikasta uğraması sonrasında köyün adı “Mahmutşevketpaşa” olarak değiştirilmiş ancak halk Trilye diye anmaya devam etmiş. Bu sefer de 1963 yılında beldenin adı Zeytinbağı olarak değiştirilmiş ancak bu da kabullenilmeyince 2011’de alınan kararla yeniden Trilye adını almış. Bugün bazı tabelalarda hala Zeytinbağı olarak da geçmekte. Trilya, Tirilye de belde için sıkça kullanılan isimler.

Trilye, kırmızı kiremitli tarihi evleri, dar sokakları, tarih dolu mekanları ile ilk bakışta kendini sevdiriyor. Son yıllarda ilgi görmeye başlayan belde, sit alanı olduğundan özgün yapısını bozulmamış. Köyü yürüyerek bir saatte gezilebilir. Görülmesi gereken yerler birkaç yıkık tarihi bina ve fotoğraflık sokaklardan ibaret.

Osmanlılarca camiye dönüştürdüğü ve Fatih Camii adını alan Büyük Kilise; duvarlarına tarihte ilk kez resim yapılan Kemerli Kilise ve ev olarak kullanılan Dündar Evi (Yuannes Kilisesi) ayakta kalmayı başarmış.

Osmanlı’nın son dönemlerinde eğitimde yapılan reformlar sonrası 1909 yılında Trilye metropoliti tarafından bu okul yaptırılmış. Mübadele sonrasında okul 1924 yılında Öksüzler Evi olarak kullanılmaya başlansa da 1928 yılında tekrar okul olarak kullanılmaya devam edilmiş. 1988 yılında binadaki sorunlar nedeniyle boşaltımış ve uzun bir süre kaderine bırakılmış. Binanın restore edilip kültür ve turizm merkezi olarak açılması planlanıyormuş. Halihazırda oldukça bakımsız duruyor.

NASIL GİDİLİR?

İstanbul’dan buraya ulaşmanın en kolay yolu feribot ile Mudanya’ya gelmek. Feribot’tan indikten 20 dakika sonra ise kendinizi bu şirin kasabada buluyorsunuz. BUDO ve IDO’nun Mudanya seferlerine bakarak bir planlama yapabilirsiniz.

Kemerli Kilise: Panagia Pontobasilissa ya da Trilye’deki adıyla Kemerli Kilise’nin, duvarlarına resim yapılan ilk kilise olduğu söyleniyor. Trilye hristiyanlığın eski dönemlerinde ilgi görmüş ve çevresinde çok sayıda kilise, manastır inşa edilmiş. Maalesef günümüze kadar sadece 3 kilise ve 1 manastır ulaşabilmiş. İşte 13. yüzyıl sonlarında yapıldığı kabul edilen Kemerli Kilise de bunlardan birisi.

Bazı el yazması eserlerde, kilisenin Panagia Pantobasillissa’ya (Hz.Meryem’e) adandığı geçiyor. Kilise, doğu-batı doğrultusunda uzanan Yunan haçı şeması şeklinde tasarlanmış. İlk yapının duvar tekniği göz önünde bulundurularak, 13’ncü yüzyıl sonlarında tekrar yapıldığı düşünülen kilisenin Hıristiyan dünyası için önemi büyük.

Taş Mektep: Papaz Okulu 1909’da neo-klasik tarzda yapılmış. Kıbrıs Eski Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios’un eğitim aldığı okul 1924’lerde şehit çocukları, öksüz, yetimler için Dar-ül eytam (Öksüz Yurdu) olarak kullanılmış. 1980’li yıllara kadar okul olarak hizmet veren Taş Mektep bugün maalesef çok bakımsız durumda.

Fatih Camii: 1560’ta yapılan Aya Todori Kilisesi günümüzde Fâtih Câmii olarak ibadete açık. Girişinde Bizans sütun başlıklarına sahip caminin 19 m yüksekliğindeki kubbesi etkileyici. Hemen yanında yer alan Osmanlı Hamamını da görün.

Osmanlı Hamam (Avlulu Hamam): Fatih Cami hemen yanında yer alan hamam Yavuz Sultan Selim tarafından yaptırılmış. Bugün kültür merkezi olarak kullanılmak üzere restorasyon çalışmalarına devam ediyor.

Medikion Manastırı: Tirilye’den Eşkel Limanı’na giden karayolu üzerinde yer alıyor. Hemen yakınında Rum Mezarlığı var. 8. yüzyılda kurulduğu bilinen ve çiftlik olarak kullanılan manastırın sadece duvarları, ağırlığı 200 kilo gelen görkemli giriş kapıları günümüze ulaşabilmiş.

Dündar Evi: Dündar Evi olarak kullanılan yapı Rumlardan kalan Yuannes Kilisesi aslında. 3 katlı yapıya kemerli taş bir kapıdan giriliyor. 3. yy’dan kalma olduğu söylenen kilisenin duvarlarına kazınmış isimler insanın içini acıtıyor.

Tirilye’de ayrıca günümüze dek sağlam kalan pek çok çeşme de bulunuyor. Bizans dönemine ait Sofalı Çeşme, 70 tonluk sarnıcı ve ilgi çekici mermer kabartmalarıyla, Eskipazar Caddesi üzerinde bulunuyor.

Tirilye’de Roma döneminden kalan Kapanca bölgesindeki antik liman her tarih döneminde en önemli kıyı ulaşımının stratejik odak noktası olmuş. Burası ayrıca, bereketli topraklarından elde edilen ürünleri İstanbul’a, Bizans İmparatorluğu’nun merkezine aktaran, kendi ticareti açısından da işlevsel önemi büyük olan bir liman kenti görevi görmüş.

709’da kurulan Hagios Ioannes Theologos (Pelekete) Aya Yani Manastırı ise günümüze yıkık kilisesi ve duvar kalıntıları ulaşan tarihi Tirilye dokularından. Tirilye’den Eşkel Limanı’na giden karayolunun üzerindeki Medikion Manastırı, 8. yüzyıla ait.